Ilham: ‘ Dus jij zegt: communicerende vaten: de IS krijgt er in Syrië en Irak van langs en bepaalde piepeltjes in Nederland sluiten de rijen in een hecht cordon rond het Haga Lyceum, omdat ze zich met de IS identificeren?’
Marieke: ‘ Misschien niet meteen met de IS, maar vooral met de mensen die ze op de foto’s zien. Dat is volgens mij onvermijdelijk. Herkenning is misschien beter dan identificatie. Als mijn oma in zo’n zwart laken rondliep, en ik herinner me mijn oma als de liefste oma van de wereld en nu zie ik de foto’s van soortgelijke personen ook in zwarte lakens, in deerniswekkende omstandigheden, dan associeer ik dat onwillekeurig met mijn oma. Mijn oma had daar tussen kunnen zitten. Bovendien, wie ben ik eigenlijk? Wie vinden de mensen hier in Nederland die ik ben?
Het signaal dat de politiek hiermee krijgt, is dat de loyaliteit en identificatie van een deel van de burgers niet aan en met Nederland is gewijd. Politici met kwaliteit doen hier iets mee.’
Ilham: ‘Ja, ja, ik snap je. Ik moet zeggen dat ik naar jouw communicerende vaten overhel. Aanvankelijk dacht ik meer aan synchroniciteit, dus een betekenisvolle samenhang tussen gebeurtenissen die vlakbij elkaar in de tijd plaatshebben, maar waartussen geen noodzakelijk causaal verband hoeft te bestaan. Dus: IS-vluchtelingen en Cornelius Haga vinden bijna gelijktijdig plaats, hangen misschien wel op mysterieuze manier samen, maar zijn niet per se causaal gerelateerd. Da’s hier te vaag en onbestemd. Maar via jouw verhaal over die beelden, neig ik naar communicerende vaten. Ja, ja, ik snap je.’
Marieke: ‘Eerlijk gezegd, vind ik de foto’s op een gegeven moment wel genoeg hoor. Allemaal mooi en prachtig en we moeten het natuurlijk zien, maar nu weten het wel. Ellende is en blijft ellende. Nu wordt het jagen op fotografen-prijzen voor de “mooiste” plaatjes. Dat schiet zijn doel voorbij. Voor mij tenminste. Schiet die foto’s desnoods, maar hou ze lekker voor jezelf.’
Ilham: ‘ Het wordt de zwarte dolerenden ook wel ingewreven hè? Wij, gristenen, zijn zo goed om jullie misschien weer toe te laten, want dat moet van onze godsdienst. Vergeven en de andere wang toekeren en zo.’
Marieke: ‘We zijn niet boos, maar hééél erg verdrietig, want we hadden vanzelfsprekend stilzwijgend aangenomen dat jullie zouden seculariseren en net als wij zouden worden. Nu gaan jullie, althans sommigen van jullie, nota bene bij de IS-Daesh. Wat krijgen we nou? Waarom zijn jullie ons niet dankbaar?’
Ilham: ‘ De politici kiezen niet voor duidelijkheid en dat is funest. Die onduidelijkheid van geen vis en geen vlees, geen Nederlander, maar ook geen allochtoon. Wat dan wel? Een double bind.’
Marieke: ‘En godsdienst. Altijd de vermaledijde godsdienst als identiteits-kapstok. Hopeloos. Lees dat interview in Trouw over de protestantse en katholieke Ieren. De grens waarover zo veel is te doen in verband met de Brexit, is de scheidslijn tussen protestantisme en katholicisme, dus de grens wordt door godsdienst bepaald. Wat is het verschil tussen een IRA-bom en een IS-bom? Nou ja, de Ieren spreken Engels, die verstaan we en we weten wat katholiek en protestants ongeveer inhoudt. Maar islam? En dan ook nog die zwarte lakens die een persoon aan het oog onttrekken.’
Ilham: ‘ Maar, ik vind zo’n Haga-school ook niet alles hoor. Je mag best mooi arabisch leren spreken en schrijven, maar bij godsdienstige indoctrinatie ligt voor mij wel de grens. Het blijft toch bestendiging van een sub-cultuur. Neen, ik ben er geen voorstander van.’
Marieke: ‘En de joodse onderwijsinstellingen dan? Vooral de orthodoxe. Wat is godsdienstige indoctrinatie? Wie en wat zijn die AIVD-pipo’s die vaststellen wat koosjer is en wat niet? Hier in Trouw: “Richtinggevende personen op het Cornelius Haga verkeren volgens de AIVD in een radicale omgeving. “ Vervolgens een paar regels over Tsjetsjenen in verband met het Kaukasus Emiraat, bla bla bla. Maar het pikante is dat Vladimir Putin wel IS-mensen, althans kinderen, naar Tsjetsjenië (terug-)haalt.’
Ilham: ‘ Dat zijn Tsjetsjenen, nominale Russen. Ik denk dat deze onzalige soep daar in Syrië en Irak, identificatie met slachtoffers in de hand werkt. Nu de IS op zijn donder krijgt, zijn ze slachtoffer en dus voelen degenen die zich hier tekort gedaan voelen dat slachtofferschap ook. Ze liften als het ware mee. Lekker makkelijk.
Trouwens ik zie dat in deze Trouw van zaterdag op pagina 8 – 9 (Nederland) een stuk over het Haga Lyceum van Petra Vissers, pal naast het stuk over het Kaukasus Emiraat staat, van Marije van Beek. Is dat toevallig?’
Marieke: ‘Je bedoelt een verband tussen de situatie op het Haga en in Syrië? Spanning op het Haga hangt samen met slaag voor de IS in Syrië en Irak. Ik weet het natuurlijk niet, maar ik denk dat het toeval is, hoewel redacties af en toe best subtiel subversief kunnen opereren.’
Ilham: ‘De lezer mag zelf conclusies trekken, indien ze dat wil en kan.’
Marieke: ‘ Mijn belangrijkste conclusie luidt dat de meeste mensen ergens voor willen staan. Kijk naar de massale loyaliteitsbetuigingen aan “het Klimaat.” Men kan nergens naar toe met zijn loyaliteit. De politici verzaken keer op keer, dus op hen kun je je niet verlaten. Nu schmieren ze op genante manier met het klimaat, in de hoop daar stemmen mee te scoren. God is dood, dus die is ook geen optie meer. Maar je wilt toch voor iets strijden, ergens in geloven? Dan maar voor het anonieme Klimaat. Niemand die die emoties kanaliseert. Peter Sloterdijk zou zeggen: niemand die profijtelijk bankiert met die braakliggende investeringskansen. En dat terwijl integere en intelligente politici goud in handen zouden kunnen hebben.’
Ilham: ‘Vanuit dat frame zijn de massale demonstraties voor het klimaat in feite getuigenissen. De mensen getuigen massaal. Boeiend, want we zijn ontkerkelijkt, en dan toch getuigen.’
Marieke: ‘Getuigen, van en voor “het klimaat” en tégen de nomenklatoera. De politieke, de financiële, de militaire. We zijn werkelijk een verweesde maatschappij.’
♦