‘ Precies wat George Orwell zegt over Socialisme en kapitalisme (ik houd het selectief gebruik van kapitalen maar aan): je kunt het regime dat een Mark Rutte tien jaar lang heeft uitgeoefend en ingesleten, niet pats-boem! vervangen door een nieuw regime, waarin macht en tegenmacht en democratisch respect voor Instituties en Volksvertegenwoordiging spontaan vigeren, zonder nieuwe mensen, een nieuwe bemanning, en natuurlijk vooral niet met dezelfde meneer Rutte als premier. Dat levert uiteraard geen echte verandering op. Dat komt neer op cosmetische volksverlakkerij. Alleen misschien iets handiger en besmuikter dan tevoor – zo lang als het duurt, want de snuiter is arrogant ook nog. We zitten met een premier die er geen been in ziet te liegen tegen het Parlement en ons te bedotten.’
– ‘ Jammer, want die Rutte heeft nu de smaak pas goed te pakken. Die denkt: dat suffe zootje heb ik zo vaak ingepakt, bedonderd en gesensibiliseerd, dat lukt me zeker nog een tijd. Wie hebben ze anders als alternatief?
Jammer dat Pieter Omtzigt deining veroorzaakt en zich niet laat sensibiliseren. Dat hoor ik mevrouw Ank Bijleveld bijna denken, en misschien zegt ze het zelfs hardop. Tegen de spiegel, tijdens het tandenpoetsen.
De reacties van deze CDA-minister naar aanleiding van de film De Oost, zoals in deze column beschreven, zijn – vermoed ik, helaas – illustratief. Mw. Bijleveld behoort tot degenen die door het CDA-management, de CDA partij-nomenklatoera, werden afgevaardigd om de recalcitrante parlementariër Pieter Omtzigt te sensibiliseren. Dat wil zeggen: Omtzigt over te halen plechtig te beloven zich naar de Rutte-ideologie te schikken, want het CDA “is vitaal” voor de formatie van een kabinet en dat is weer essentieel vanwege het Landsbelang (beweren Rutte en zijn cronies tenminste), dus of Omtzigt maar even bij het kruisje wil tekenen dat hij “niet moeilijk” zal doen wanneer straks opnieuw gesjoemel en gesjacher plaatsgrijpt – en dat zal met Rutte aan het roer, geheid gebeuren – in het Landsbelang.’
‘Kijktip?’
– ‘ Nou ja, kijktip. Hoezo, kijktip? Als je van zeepbellen-toneel, voornamelijk opgevoerd door schmierende-fluimen-en-flapdrollen houdt, zoals in de Kamer veelal ten beste wordt gegeven, dan misschien wel. Geef je echter de voorkeur aan serieuze politiek, gewetensvol in elkaar gestoken en zorgvuldig uitgevoerd, effectief geïmplementeerd, door betrouwbare politici en solide professionals en met een betrouwbare premier, die zich fatsoenlijk aan de wettelijke kaders en institutionele regels houdt, dan natuurlijk niet. Dan levert opportunistisch tandakken-on-camera enkel ergernis op en genereert het louter hartzeer en wrange wrevel.’
‘ Dat zeker, en wat erger is: het draait de hele boel op den duur compleet naar de gallemiezen. De tastbare tekenen hebben zich al lang gematerialiseerd. Ons onderwijs hangt groggy in de touwen, onze asielrechtkaders zijn ontzet en compleet uit het lood, we kampen met woningnood maar “ze” blijven dweilen met de kraan open (effectief migranten-beleid is een taboe), “ze” willen ons land volplempen met windmolens en zonnepaneelparken omwille van de verdienmodellen van een select groepje dat de meuk produceert, levert, installeert en onderhoudt. Tegelijkertijd gaat de gelegaliseerde beurzensnijderij en ladenlichterij door allerhande slimme en lepe lui hartelijk voort. Zo verhoogt Ziggo bijvoorbeeld steeds zijn tarieven onder de bla bla van snellere glasvezel en betere bandbreedte, maar tenslotte alleen omdat ze de Formule-I als verdienmodel moeten compenseren en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik heb ons openbaar vervoer nog niet eens genoemd; die bizarre geprivatiseerde NS-monopolist voorop. En overal zitten duurbetaalde ex-politici aan de knoppen. Als vast onderdeel van de Haagse banencarrousel.’
– ‘ Tja, en de posterijen niet te vergeten. Het versjacheren van het Kamervoorzitterschap van Khadija Arib door de PvdA, en de koehandel van VVD en D66 om Vera Bergkamp op die plek te plakken, steekt me nog als een dwarsgraat in de keel. Wat een sneu zooitje is het. Vandaar dat een persoon als Caroline van der Plas zo’n verademing is naar om naar te luisteren en te kijken. Ik bedoel, ik stem al lang niet meer, maar indien zij en haar BBB het vier jaar uithouden daar onder die verstikkende Haagse Kaasstolp, dan is de kans niet alleen denkbeeldig dat ik toch weer een keertje stem. Al was het maar een keer, just for the fun of it.’
‘ Jawel, alles goed en wel, maar intussen gaan de kaalslag van onze publieke sector, de erosie en rot van onze instituties, wel gewoon door.’
– ‘ Zucht. Dat is waar. Om nog even op die CDA-mevrouw Ank Bijleveld terug te komen, die als minister van Oorlog voor het CDA figureert en acteert, ze doet me denken aan de reacties van het bioscooppubliek in de Rotterdamse bioskoop LantaarnVenster in de Gouvernestraat, toen daar de film The Wild Geese werd vertoond. Ik werkte er in mijn studentetijd als bijbaantje aan de kassa en als ouvrier, en bij sommige films applaudiseerde het publiek. Bij Wild Geese werd altijd geklapt en gejuichd als aan het eind de politicus, die verantwoordelijk was voor de clusterfuck tijdens de militaire missie, werd gekeeld of doodgeschoten en -gestoken.’
‘Ik weet het. Die slijmjurk werd in die film gespeeld door Stewart Granger, een Britse acteur die nog een Brits accent had, of kon nadoen. Ik kende hem vooral vanwege Westerns en verwarde hem vaak vanwege de soortgelijke rol, met John Gielgud in de Whistle Blower speelt. Gielgud wordt aan het eind vermoord door Michael Cane. Ook bij die film werd bijna altijd geklapt als Caine aan het slot Guilgud opruimt.’
– ‘ Niet echt jammer, toch?’
‘ Inderdaad, niet echt, “want wat zou het den mens baten zo hij de gehele wereld won, en zijner ziele schade leed?” nietwaar? Met iemand als Rutte op die plek, blijf je steeds over je schouder kijken en je bent permanent op je qui-vive, want wie weet wat de snaak nu weer in zijn schild voert of bekokstooft en bedisseld heeft. Neen, dat geeft geen veilig en rustig gevoel, met die pisang als premier.’
– ‘ Net wat je zegt. Stel je voor: doe je op een ochtend je ogen open, blijkt de grapjas Nederland te hebben verpatst aan de Chinezen! Die gup staat voor niets, en hij heeft nergens een actieve herinnering aan.
Zeg, zet de link naar de dagboeken van Charlie Brandtz hier maar bij. Die was ook een soort klokkenluider/whistle blower. Hij moest er naderhand zelfs voor emigreren.’
‘ Mijn grootmoeder vertelde trouwens dat tijdens de bersiaptijd in Indonesia veel vrouwen en meisjes met een foto van Raymond Westerling onder hun kussen sliepen.’
– ‘ Dat moeten barre en boze tijden zijn geweest. In mijn familie werd er nauwelijks over gesproken. Ik hoorde pas veel later van een neef van mij, dat zijn vader en oom (mijn vader dus) aan de Birma-spoorweg en in de mijnen van Nagasaki hadden gewerkt (in een van de Japanse vakantiekampen, op kosten van de Japanse tenno heika) en toen ze terug kwamen bijna onmiddellijk een sten gun in de knuisten kregen gedrukt en een paar handgranaten aan de koppel om tegen de peloppors te vechten. Nou ja, vechten, het kwam neer op het zo goed en kwaad als het ging, beschermen van je gezin en familie – wat daar tenminste van over was. Beletten dat ze aan de bamboe roentjing (bambu runcing) werden gespietst en gecincangd (in stukjes gehakt).’
‘ Vreemd hè. Ze vertelden eerder over het lot van de romoesha’s dan over hun eigen ellende. Het zal mede vanwege het mechanisme van er-zijn-er-die-het-nóg-beroerder-hadden, zijn geweest, vermoed ik.’
♦
Kolonel b.d. Charlef Brantz: De Srebrenica dagboeken – Ooggetuigenverslag van een hoofdrolspeler.
Uithoorn: Karakter Uitgevers B.V., 2015; 328 blz.; ISBN: 978-90-452-0517-5 / € 22,95
‘ En nu is er dan een boek van kolonel b.d. Charles Brantz. Hij was in 1995 plaatsvervangend VN-commandant van de Sector Noordoost, het gebied in Bosnië waar ook de Srebrenica-enclave in lag. Hij was daarmee in de VN-lijn de directe baas boven Dutchbat-commandant Thom Karremans.
Het boek van Brantz is gebaseerd op zijn eigen dagboekaantekeningen uit die tijd. En dat is de kracht er van. Want bijna twintig jaar na een gebeurtenis is het menselijk geheugen meestal geen betrouwbare bron meer. Brantz heeft het toen meteen genoteerd. Daarmee is zijn boek een authentieke en waardevolle aanvulling op hetgeen we tot nu toe al wisten. Zo blijkt uit zijn gedetailleerde aantekeningen van 11 juli 1995, de dag waarop de enclave viel, dat er wel degelijk luchtsteun was toegezegd aan Dutchbat. Luchtsteun die uitbleef en die, indien ze tijdig gegeven was, het tij had kunnen keren en de verovering van de enclave door de Bosnisch-Servische troepen en de daarop volgende moord op duizenden moslimmannen had kunnen voorkomen.’
♦