*
Of het een keer afgelopen kan zijn met het managementjargon, het economisch denken en de achteloosheid waarmee politieke meningsverschillen onder tafel verdwijnen in coalitiebesprekingen. Neem stikstof. Hoe kan het toch dat we nu nog steeds geen visie op de landbouw hebben? Terwijl we onlangs nog een rommeltje maakten van de Belastingdienst? Telkens gaat het enkel om de poen, en niet lang daarna kloppen de burgers weer briesend aan de poort.
*
‘ Bij dat boek van Brennan treft me in de inhoudsopgave meteen: Garbage in, garbage out, waarbij voor mij dat garbage op het huidige overheidspersoneel betrekking heeft. Met “Volksvertegenwoordigers” en bewindspersonen van dit allooi (dat is – op dié plekken en in dié functies – negentig procent treif), kunnen we geleerde, deftige en diepzinnige theorieën in elkaar steken tot we blauw zien en een ons wegen, zo lang deze lieden ongestoord hun gang kunnen gaan, zonder zich om de gevolgen van hun beleid te hoeven bekreunen, komen we geen snars verder. Bagger-politici er in, betekent per definitie: bagger-beleid er uit. Het is zo’n verkwisting vind ik.
Laat ik het wat genuanceerder stellen. De meeste van de Haagse Kaasstolpers zijn echt niet zo stom als ze lijken, maar laat ze ander werk gaan doen, want op die plek kunnen ze enkel baggeren en modderen. Misschien ligt het vooral aan het partij-systeem in welks keurslijf ze zich laten persen, maar dat is dan fnuikend. Verander in ieder geval dit politieke-partij-systeem grondig, want dat werkt niet meer in deze tijd, het is gewoon achterhaald. We leven al lang niet meer in de tijd van de zuilen.
Begin met het faciliteren van het instrument van de referenda (werk dat goed uit; kijk naar Zwitserland), zodat we de Haagse kaasstolpers en hun trawanten kunnen terugfluiten indien zij zich volgens ons in avonturen begeven waarvoor wij hen geen alibi – laat staan mandaat! – hebben gegeven.’
– ‘ Helemaal mee eens. De poppenkast en apekool van Parlementaire Enquêtes speelt ze alleen maar in de kaart, omdat ze daarmee wederom veel lucht kunnen verplaatsen (met geen-actieve-herinnering als topsmoes) zonder dat we er een steek mee opschieten. In de theorie van Schneier kunnen we stellen dat de Rutte-kabinetten doorlopend hacken, doordat zij wetten en Kamermoties en wat al niet, aan hun laars lappen. De “Volksvertegenwoordigers” laten dat toe, die spelen dus onder een hoedje met het kabinet. Zij zijn diegenen die are stacking the deck against us.
Goed, nu de chaos bij de Belastingdienst? Valt dat onder bending back the hacks of the nomenklatura? Wie of wat veroorzaakt, sticht, de chaos en wie heeft of hebben belang bij die chaos? Qui bono?’
‘ De permanente chaos bij de Belastingdienst. Daarover heb ik intussen meerdere scenario’s langs zien komen. F. vertelde onlangs een verhaal dat me op de herinnering bracht van het verhaal over de met cyber- en computer-virussen besmette USB-sticks en laptops, die te vondeling werden gelegd op plekken waarvan “men” wist dat daar veel personen ankerden, die bij of voor de Belastingdienst werkten en die zo’n ding geheid meenamen (met het stellige voornemen het als gevonden voorwerp in te leveren) maar er intussen toch even op gingen spelen – het was zo’n state of the art ding en er zaten van die handige toeters en bellen op. Vooral wanneer je zo’n leuke laptop op vrijdagmiddag vindt, dan heb je een heel weekend om er mee te klooien. De rest laat zich raden. Bedenk ook dat er intussen hele slimme virussen in omloop zijn, bijvoorbeeld “slapende virusssen” die pas een jaar nadat ze in een computer zitten, actief worden en die zichzelf kunnen vernietigen nadat ze hun sloopwerk hebben gedaan, zonder sporen achter te laten. Intussen is iedereen bezig met reorganisaties en andere voodoo-maatregelen. Over de virussen wil niemand het hebben, want die zijn heel eng. Kortom: tel uit je winst. Nota Bene: dit is een scenario hè. Zo zou het zich kunnen hebben afgespeeld en voltrokken, maar bewezen schijnt dat vooralsnog niet te zijn.’
– ‘ Zo’n permanente staat van ontreddering bij de Belastingdienst vráágt natuurlijk om verklaringen. Deze virusvariant als zondebok, vind ik helemaal niet zo gek.
Eigenlijk is ondermijnen kinderlijk eenvoudig, niet? De standaard- en containersmoes bij de Belastingdienst luidt: verouderde systemen. Jawel, natuurlijk, allemaal tot je dienst hoor. Virussen verouderen – máken ouder – zowel mensen als systemen.
Ik zal de jongelui de vraag voorleggen of zij aan de hand van het Schneier-paradigma omtrent hacken en Huizinga’s onderscheid tussen valsspelers en spelbrekers, eens willen stoeien met de vraag wie je in dit narratief als valsspeler zou kunnen aanmerken en wie als spelbreker.’
‘ Goed idee, dat laatste. En misschien Chantal Mouffe, met het onderscheid tussen vijand en tegenstander, tegenstrever? En natuurlijk Carl Schmitt. Kortom, keuze te over.
Wie beweert dat je voor ondermijning een raketgeleerde moet zijn? De Vietcong heeft het hypermoderne Amerikaanse leger met scherpe bamboe en lege rantsoenblikken verslagen en de Afghaanse taliban lopen nog steeds op teenslippers. Een goedwerkende geoliede Belastingdienst, is essentieel indien je ook maar een begin van democratie pretendeert op te houden. Me dunkt zeg, indien je als overheid burgers het gevoel wilt geven dat ze worden belazerd en bedonderd – ook al gebeurt dat bij de buurman en dit keer niet bij jou – dan zijn foute belastingberekeningen en – aanslagen hèt middel bij uitstek. Of vrijstelling van belastingbetalen voor grootverdieners en grootvervuilers. Plus bij dat alles een premier die qua liegen en leugens van zichzelf een karikatuur heeft gemaakt.
Dezelfde man ging er ooit prat op dat hij de verjaardagen van bijna alle chauffeurs uit zijn hoofd kende, en dat demonsteerde hij op camera. Daar werd destijds door verslaggevers hoog over opgegeven, terwijl je je natuurlijk moest afvragen: waarom wil zo’n man per se aardig worden gevonden?’
– ‘ Dat sowieso, maar dezelfde man die beweerde de verjaardagen van bijna alle chauffeurs uit z’n hoofd te kennen (oké, laat ‘m een oortje in hebben gehad voor een of twee missers), en die dus over een prima geheugen beschikt (hij heeft ook nogeens doorgeleerd voor geschiedenisleraar, dus: jaartallen leren), uitgerekend die man heeft last van geheugenverlies wanneer hem dat uitkomt. Wie is er nou gek?
Je had het over een verhaal dat F. je vertelde?’
‘ Tja, Rutte, krankzinnig nietwaar? Evengoed schuift ‘ie ons compleet naar het ravijn. O ja, die brief van de Belastingdienst die in de trein lag.
Het speelde zich aan de overkant van het gangpad af. Daar zaten twee mannen tegenover elkaar en op de klaptafel tussen hen in lag een brief half in een geopende enveloppe, van de Belastingdienst. Een van de mannen vroeg aan de ander of die brief van hem was. Neen, zei de ander. De brief lag zo open en wel op tafel. De andere man pakte de brief en las hem. Toen keek hij naar zijn overbuurman, die zei: “Ik heb hem ook gelezen. Ze lijken helemaal los te gaan. Indien de burger een fout maakt, komt hij van de koude kermis thuis. Geeft ze (per ongeluk) een te laag inkomen op, dan zal de Belastingdienst naderhand met een vordering en boete komen. Daar hopen ze op. Als je zo’n brief krijgt van de Belastingdienst kun je het beste geen mutaties doorgeven, dus het veiligste is niets erbij te verdienen en ze dit laatste inkomen als ijkpunt te laten blijven nemen. Iedere verandering brengt bij de BD namelijk chaos tot stand en dan kun je allerlei narigheid verwachten. Ik heb ooit voor die toko gewerkt.“
Toen stopte de trein en beide mannen stapten uit. Ze lieten de brief liggen.
F. pakte de brief en die bleek aan een burger te zijn geadresseerd met inderdaad de mededeling dat de Belastingdienst voortaan zou uitgaan van het laatste inkomen dat de belastingdienst op dat moment van haar had (dat inkomen stond in de brief vermeld) en niets aan de gegevens zou veranderen. De gedresseerde moest mutaties zelf aan de BD doorgeven. De “sancties” stonden er bij. ‘
– ‘ Dat is toch niet onredelijk?’
‘ Nou, als je niet weet waaruit je inkomen precies bestaat, hoe dat is opgebouwd (ik ken mensen die geen benul hebben waar hun maandelijkse bijschrijvingen vandaan komen) en die nooit een Belastingformulier hebben ingevuld. Dan maak je licht een fout wanneer je denkt dat je een mutatie moet doorgeven.’
– ‘ En dan gaan de poppen aan het dansen, bedoel je? Zeker indien zo’n fout pas na geruime wordt ontdekt. Tja, dat is eng, maar wat dan? Moet de Belastingdienst haar correcte inkomen voor haar blijven uitrekenen? Misschien dat de BD dat ook al niet meer weet en op deze manier van de burger aan de “juiste” gegevens probeert te komen? Ik bedenk maar wat hoor, want dat het bij de BD huilen met de pet op is, dat is me duidelijk. Indien je tot de (grote) categorie “klanten” hoort van wie ze denken niets te duchten te hebben, tja, dan kun je misschien worden gepakt zonder dat je het ooit merkt. Dat is geen prettig idee, dat is waar.
Wanneer er niets aan je inkomen verandert door jouw toedoen, dan hoef je je geen zorgen te maken, denk ik.
Mijn ervaringen met de BD om een “fout” te herstellen, zijn niet geweldig. Op een bepaald moment kun je dan beter je verlies nemen, dan verder te blijven corresponderen en telefoneren. Dat maakt de zaak meestal alleen maar erger. Ook omdat je iedere keer een ander ambtenaar aan de lijn krijgt, die je alles opnieuw moet uitleggen. Neen, leuk is anders en niemand betaalt graag belasting. Die animo wordt enkel geringer, is mijn idee.’
‘Hoe het zij, F. heeft de brief met een plakbandje dichtgeplakt en op de bus gedaan.’
