Feed on
Posts
Comments

 

 

‘ Het benoemen van bepaalde (zeer onwenselijke) toestanden, dingen, gewoontes, zelfs frames, lijkt taboe in de biotoop die in dit Trouw-verslag wordt beschreven: de Amsterdamse Bijlmer dus. Of de lezer zou een enorme onwetendheid aangaande het Corona-Covid19-gebeuren toegeschreven krijgen door de verslaggevers. Noemen mag, maar benoemen is taboe. De zelfscensuur werkt blijkbaar soepel en ogenschijnlijk als vanzelf.’

  • ‘Die Trouw-verslaggevers bedrijven een vorm van wat in de culturele antropologie “participerende observatie” wordt genoemd. Niet echt natuurlijk, want daarvoor dompelen zij zich te kort en slechts te gedeeltelijk in de maatschappij die zij observeren. Hun veldwerk is van korte duur en zij beperken zich hoofdzakelijk tot observeren en beschrijven, rapporteren. De deelname, participatie, aan het leven in die maatschappij, vindt nauwelijks of niet plaats. Zulks in tegenstelling tot wat George Orwell deed, die er bijna zijn hele leven aan besteedde. Daarom alleen al is Wigan Pier zeker voor antropologie-studenten een absolute must.
    Voor iedere antropoloog – tenminste bij de studie oude stijl, die uiteraard langer duurde dan de huidige – was/is veldwerk een must. Je werd geacht je in een jou vreemde maatschappij staande te houden en een culture shock te ondergaan.’ Daarom is het niet zo vreemd dat Margaretha Leemans (Vasalis) antropologie en psychiatrie deed.’

‘ Dat veldwerk was een vorm van rite de passage (een overgangs- en inwijdingsritueel), net zoals psychiaters-in-opleiding een verplichte leertherapie ondergaan om de ervaringen, gevoelens, gewaarwordingen en emoties waarover ze in de theorieboeken lezen, aan de lijve te ervaren. Je kunt namelijk niet alleen in theorie uitleggen wat een “overdracht” is, of hoe “projectie” werkt, hoe een “weerstand” en een “weerstandsgenezing” voelen, of hoe iemand kan “ageren.” Dat moet je (liefst zelf grondig) ervaren en ondervinden.’

  • ‘ Boeiend, om in het verslag van psychiater P.C. Kuiper (Ver heen) te lezen hoe hij als psychiater als het ware in de valkuil van going native  stapte. Going native, zo noemen antropologen het wanneer een onderzoeker zich dusdanig inleeft, vereenzelvigt, met zijn onderzoekspopulatie dat zij als het ware een van hen wordt (voor zover dat ooit mogelijk is > zie bijvoorbeeld Kurtz in Heart of Darkness en Lord Jim voor literaire bewerkingen van het thema).

Terug naar de Bijlmer en Corona. Er staat vrij aan het begin van het Trouw-artikel: “ Toch zitten in de overdekte ‘wintertuin’ zo’n vijftien dames op leeftijd te haken. Een airco blaast warme lucht de benauwde ruimte in. De vrouwen van voornamelijk Surinaamse komaf dragen mondkapjes, de helft onder de kin. Het is er eigenlijk iets te druk.”

Blaast die airco steeds dezelfde lucht in de ruimte, of wordt die lucht gefilterd en ververst? Blijkbaar hebben ze in deze biotoop nog nooit van aerosolen gehoord? Uiterst bizar. Bijna achterlijk.

Iets verder, komt mevrouw Williams in beeld: <<  “ We proberen afstand te houden en dragen kapjes.”
Of ze bang is voor corona? “Ik ken wel meneer Blikslager, die is overleden aan het virus. Vlak voor hij ziek werd heb ik hem nog gezien in een café. Maar bang ben ik niet.” En dus blijft Williams haken. >>

Kan ik dit als lezer nog geloven, of nemen de journalisten een loopje met de lezer? Hoe oud was meneer Blikslager en in welke conditie verkeerde hij? Overleed hij door of mèt Corona? No sé senores, we komen het niet te weten.

‘ Dit moet welhaast een verslag in de ironische modus zijn, dat kan bijna niet anders: <<  De situatie in Zuidoost, dat bekendstaat als een zwak stadsdeel met daarin een aantal arme wijken zoals de Bijlmer, staat niet op zichzelf. Ook in de andere grote steden slaat het coronavirus cijfermatig harder toe in achterstandswijken, blijkt uit cijfers van het RIVM en de GGD’en.

Een wetenschappelijke verklaring voor dit verschijnsel ontbreekt vooralsnog. Iedereen begrijpt dat het virus gemakkelijker vat krijgt op een wijk met een bijzonder hoge bevolkingsdichtheid, vaak een kenmerk van een arme wijk. Maar wat speelt er nog meer? >>

Nota Bene! Een wetenschappelijke verklaring ontbreekt vooralsnog. Neen zeg, komt die wetenschappelijke verklaring op de markt tegelijkertijd met een bewezen werkend vaccin, of hoe zit dat?’

  • ‘ De arts wordt toch ook als een soort have zool neergezet. Dat vind ik tenminste als ik deze passages lees: <<  Op een steenworp afstand richting metrohalte Ganzenhoef zit de praktijk van huisarts Marc van der Pas. Ook hij zoekt naar antwoorden op de vraag waarom het virus zo om zich heen grijpt in de wijk. Van der Pas is druk, maar wil voor de krant wel een ‘consult’ plannen. Op een briefje heeft hij een lijstje verklaringen gekrabbeld. Daarbij houdt hij een slag om de arm. “Het is niet mijn bedoeling om naar één groep te wijzen en te zeggen: jullie houden je niet aan de regels”
    De bevolkingsdichtheid is een verklaring, zegt Van der Pas. De huisarts gluurt door de lamellen voor het raam van zijn kantoor. “Vandaag is het niet zulk lekker weer, dus nu staan er niet zo veel mensen. Maar gisteren heb ik met verbazing zitten kijken naar hoe druk het was op straat. Dat is een voorbeeld van hoe het niet moet.” >>
    Deze arts tast dus blijkbaar ook in het duister. Behalve de bevolkingsdichtheid noemt de arts gelukkig ook nog de voedingsgewoonten en (de geringe aandacht voor) lichaamsbeweging. De anderhalve meter afstand lijkt echter hoog op zijn lijstje te staan. Over ventilatie niets, nada. In zijn geheel, geen bijzonder sterk optreden voor een dokter, vind ik. Let wel: als dit verslag tenminste helemaal “waar” is hè.’

‘ De journalisten noemen de airco (ventilatie) en bevolkingsdrukte, de voedingsgewoonten en de gevolgen van massa-immigratie wel, maar benoemen geen enkele mogelijke veroorzaker de ellende.’

  • ‘Tuurlijk niet! Dat blijft “gevoelig liggen”, een brisant thema, en ze willen natuurlijk geen gedonder met de “autoriteiten” over stemmingmakerij, nepnieuws, tendentieuze berichtgeving of opruiïng. De massa-immigratie must go non. Als er maar genoeg mondkapjes, desinfectanten en nog wat zaken worden gedropped en als de mensen in die krioel-biotoop maar de anderhalve meter afstand aanhouden, dan gaat het vanzelf over.’

‘ En vertalers natuurlijk, want de Corona-dreiging moet er in alle vigerende talen staan of worden omgeroepen, want het gaat om een deels nog compleet orale samenleving (zie o.a. het werk van Walter Ong; om te smullen gewoonweg, een volkenkundig laboratorium vlak om de hoek!).’

  • ‘ Goed. Laten we het hierbij houden. Kijk het werk van Ton Lemaire en Paul Scheffer eens in, zouden we de Haagse (en andere) beleidsmakers kunnen adviseren. Een cordon sanitaire kan natuurlijk ook. Dan “dooft” de boel hoogstwaarschijnlijk vanzelf uit en gaat de grote schoonmaak geheel automatisch in zijn werk. Dat hopen we dan tenminste maar.’

‘ Tja “uitdoven”, ook zo’n brak eufemisme. Net zoals dat in onze verpleeg- en bejaardenhuizen ging en gaat. Daar gaat Corona-Covid19 ook vanzelf over. Toevallig trok ik een boekje van Frank Kortmann (Transculturele psychiatrie, 2010 / isbn 978 90 232 4702 9) uit de stapel; ook nooit weg. Op bladzijde 129 lezen we bij Kortmann: “Bij het gebruik van Nederlandse diagnostische instrumenten in de transculturele praktijk werden problemen ervaren op het gebied van taal, cultuur en methodologie. Als belangrijke problemen op taalgebied noemden de respondenten een te geringe kennis van het Nederlands bij allochtone patiënten, de ingewikkeldheid van de vragen en problemen bij de interpretatie van de antwoorden. Als belangrijke problemen op cultuurgebied werden genoemd het verschil in betekenis van psychopathologische begrippen, vooral die welke betrekking hebben op het begrip psychose, verschil in normen en waarden, onbekendheid met testen en het moeilijk kunnen accepteren van vrouwelijke testleiders.”

In de Trouw van 12 oktober 2020:  ” Coronapatiënten met een niet-westerse achtergrond zijn oververtegenwoordigd op de ic, signaleert ic-arts Armand Girbes. Is de voorlichting over corona voor mensen die het Nederlands niet goed beheersen wel afdoende? ”

Kortom: tel uit je winst.’

  • ‘ We sluiten voor nu af. Naderhand wil ik hier misschien nog een stukje over Margaretha Leemans – Drooglever Fortuyn (pseudoniem: Vasalis //  Ik droomde, dat ik langzaam leefde… / langzamer dan de oudste steen. / Het was verschrikkelijk: om mij heen / schoot alles op, schokte of beefde, wat stil lijkt. ) aan vastplakken. Die studeerde destijds psychiatrie en ethnologie (zo heette culturele antropologie toen: volkenkunde) in Leiden en was lid van het dispuut W.D.O., dat op 5 november 1928 aan de Morsweg 26A in Leiden werd opgericht. Margaretha Leemans en mejuffrouw Verkade, waren de enige twee meisjes die toen lid van W.D.O. waren. Ik kreeg een paar mails van oud-W.D.O.’ers die het stuk van Herman Stevens hadden gelezen – die woonde als student ook aan of bij de Morsweg in Leiden. Of we wat foto’s van de buurt konden maken en mailen. For old times sake. Vandaar.’

‘ Dat vinden we nu gewoon: mensen die een paar duizend kilometer weg wonen, lezen een stuk in een (digitale) krant en mailen – of skypen – om foto’s. Die foto’s worden digitaal geschoten en per mail naar een paar duizend kilometer verderop gestuurd. Alles kan binnen enkele dagen zijn beslag krijgen. Is dat normaal?
Stevens woonde ook in Delsfhaven, Rotterdam, vlak bij de Pieter de Hooghweg (de N.E.H.) en bij Dijkzicht. Daar hadden sommige mailers ook associaties bij. Mooi hé, dat W.D.O., dat voor alles kan staan, maar na lezing van dit Trouw-stukje over de Biijlmer ga ik toch maar weer voor: Waarom Deze Onzin. Op deze foto heeft Vasalis nota bene een sigaret tussen de vingers!’

  • ‘Leest George Orwell! Het kan voorkomen dat je onderzoekspopulatie je als onderzoeker tegen gaat staan. Orwell werd ook niet meteen verliefd op de arbeidende klasse. Zie bijvoorbeeld Colin Turnbulls Mountain people.’

‘ Ook een arts-psychiater kan voor sommige patiënten een antipathie, of zelfs aversie, ervaren, zo heb ik ondervonden.’

  • ‘ Opmerkelijk – of juist niet – dat het antropologen zijn en waren die onder andere de bizarheid van de financiële wereld – een compleet aparte biotoop – zo snel onderkenden. Zie onder anderen Gillian Tett en David Graeber voor recente voorbeelden.’

 

 

 

 

 

Comments are closed.

Copy Protected by Tech Tips's CopyProtect Wordpress Blogs.