‘ Dit isoleren van mensen, is regelrechte geestelijke marteling. In deze gevallen dubbelop, omdat je toch al kwetsbare en gekwetste mensen martelt. Cynisch, want ze komen hier, in de hoop en verwachting op een menselijke en beschaafde bejegening – althans de èchten, maar dan nog doe je dit niemand aan. Zuur, dat dit uitgerekend onder het ministerie van Ferdinand Grapperhaus ressorteert.
Indien je als “overheid” – weer die anonimiserende term: de overheid, de politiek – tot dit soort maatregelen je toevlucht meent te kunnen of moeten nemen, dan dien je je primair te realiseren dat jouw open-grenzen-utopie een dystopie is gebleken, en dat nog dagelijks bewijst te zijn. Deze relatie leg ik direct en meteen, zonder omwegen van wollig gezwatel met een zak meel in de mond.’
- ’ Bijna geen politicus – Angela Merkel misschien nog het minst van allemaal – beschikt over die empathische faculteit, dat empathische vermogen, om dergelijke aspecten vanzelfsprekend mee te nemen in haar of zijn beleid. Wat de psychiater Damian Denys samenvat met de vaststelling dat bij de corona-benadering van het kabinet een mensbeeld ontbreekt. Een echte, authentieke asielvluchteling zal in negen van de tien gevallen helaas zwaar getraumatiseerd zijn en moet dienovereenkomstig worden opgevangen en behandeld. Kun je dat als politiek niet voor elkaar krijgen, dan moet je je in ieder geval onthouden van maatregelen die de toestroom van migranten bevordert. Zoals het met veel tam-tam ondertekenen van het Marrakesh pact. Dat is voor de politici vermoedelijk lekker publicitair scoren geblazen, maar voor alle mensen die met de gevolgen van dit halleluja-beleid krijgen te maken, is het rampzalig.’
‘ We gaan naar De Nieuwe Wereld. Daar is een goede gedachtenwisseling te zien tussen Damian Denys en Ad Verbrugge. We hebben de aflevering inmiddels drie keer bekeken. Een begrip dat in dat gesprek prominent aanwezig is – zonder dat de gesprekspartners het benoemen, is voor mij: frustratie-tolerantie. Als Denys zegt dat wij gewend zijn aan maximale controle over onze omgeving, dan zit daar voor mij de frustratie over dat dit niet lukt, ingebakken. Wij denken dat we met onze gadgets en “democratische” staatsvorm de boel tot op grote hoogte kunnen sturen en controleren, maar dat is niet zo. De discrepantie tussen wat we geloven te kunnen en waar we recht op menen te hebben en de begrenzingen waarmee we in ons streven te maken krijgen, wordt steeds groter.
Zo kunnen we stemmen wat we willen, maar of onze “gekozen” (we stemmen in feite op politieke partijen, al menen we te stemmen op het poppetje dat in de media de propaganda voor het merk maakt: Hendrik Vuije, Arnold Maat) volksvertegenwoordigers doen wat ze ons voor de verkiezingen beloofden, daar hebben we na de verkiezingen niets meer over te zeggen.
Dat frustreert ons, en in combinatie met ons geatrofieerd vermogen tot impulsregulatie (I want it all and I want it now!) resulteert het in een labiele persoonlijkheid met kreupele Ik-functies. Sorry voor deze technische uiteenzetting, maar het is voor mij als-leek en niet-psychiater te moeilijk om het simpel te zeggen, en misschien heb ik het wel helemaal niet begrepen. Ik heb net weer stukken uit P.C. Kuiper gelezen.’
- ‘ Je spreekt voor mij redelijk begrijpelijk, maar wij hebben dan ook beiden een soort leerpsychoanalyse ondergaan en parallel daaraan het theoretisch conceptueel kader tot op zekere hoogte meegekregen. Je kunt namelijk onmogelijk uitleggen wat overdracht is aan iemand die dat niet ooit ook bijna-fysiek heeft ervaren. Of hoe weerstand voelt, en weerstandsgenezing, en vormen van ageren, en nog zo wat dingetjes, dat blijft toch altijd behelpen.’
‘ Dat klopt. Mag ik een bruggetje maken (via meneer Ver-brug-ge) die gedragsverandering aan de hand van Jacques Ellul aansnijdt? Propaganda in combinatie met voorgeschreven en afgedwongen (ritualistisch) gedrag, resulteert in gedragsverandering. Dat gaat inderdaad verbazingwekkend snel. Kijk maar naar de “zinloze” rituelen rond het afboenen van de handvaten van winkelwagentjes. Ik weet inmiddels dat het een zinloze handeling is tegen Coronavirussen, maar ik ga niet in discussie met al die mensen die het wel doen, terwijl de aerosolen in de ongeventileerde supermarkt rondzweven en bijna niemand en mondkapje draagt. Ik voeg me, voer het boenritueel uit en zeg tegen mezelf: in ieder geval is het lekker fris en hoef ik niet de rotzooi in mijn handen te krijgen die de vorige gebruikers aan het winkelwagentje hebben gesmeerd. Ik rationaliseer mijn frustratie weg. En, ik zorg zo vlug als mogelijk weer úit de ongeventileerde ruimte te komen.’
- ‘ Ik weet het: doodvermoeiend. Okay. We diepen dit alles per onderwerp later uit, want het is veelomvattend en veronderstelt inzicht in de materie en kennis van het jargon.
Wat on-zedelijk gedrag aangaat, hebben we dat aan het optreden van minister Ferdinand Grapperhaus in extenso kunnen waarnemen. De man had 1) zijn huwelijk nooit op deze manier mogen organiseren (hij had ook in besloten kring kunnen trouwen om het grote feest later te houden), 2) hij had direct de consequenties moeten trekken nadat zijn stommiteit aan het licht was gekomen. Stommiteit is hier trouwens niet het juiste woord, want de man was arrogant voor, met en tijdens het plegen van de overtreding. Hij had het over aso’s dit en aso’s dat en stak intussen als grootste aso pontificaal zijn middelvinger naar ons op. Dat kan gewoon niet. Premier Rutte heeft bij dit alles bergen boter op het hoofd. De heren bezondigen zich arrogant aan maatschappij-ontwrichtend gedrag. Kan niet. Kan nooit, maar al helemaáál niet in het bestek van de zééééér ernstige CRISIS die ze zelf noest meehelpen fabriceren en ijverig con-fabuleren.’
‘ Wat denk je van de Kamerleden? Stuk voor stuk eersteklas labbekakken. Alleen Thierry Baudet deed het noodzakelijke vuile politieke werk, door een motie tegen Grapperhaus in te dienen. Dat was het enige dat hier mogelijk was. De rest van de Kamerleden suddert en sukkelt gewoon mee, zoals ze meestal doen.’
- ‘ Het optreden van Grapperhaus en de afhandeling van zijn faux pas door Rutte en de rest maakt de noodzaak van referenda eens te meer schreeuwend duidelijk, want je kunt “ze” doodsimpel en heel gewoon: niet vertrouwen. Hier is vertrouwen aan de orde, dat is iets zwaarder dan geloofwaardigheid. Vertrouwen zit direct op de huid, terwijl geloofwaardigheid nog een slag om de arm houdt. Weliswaar onbetrouwbaar, maar desondanks geloofwaardig.’
‘ Ik denk dat ik ‘m voel. Geloofwaardig is een term die helemaal in de biotoop van de politiek thuishoort. Geloofwaardigheid vind ik zo’n gelegenheidsterm voor fake-vertrouwen, pseudo-vertrouwen. Normaal, gewoon vertrouwen daarentegen speelt zich af tussen mensen van vlees en bloed. Vertrouwen, vereist ook een zekere mate van voorspelbaarheid in gedrag. Zeg, kijk eens extra goed naar het optreden van de CDA’er Harry van der Molen bij het betoog van Baudet over het referendum. Zelden een politicus zo opportunistisch – en retorisch rammelend – zien en horen glibberen, glijden en glippen over de kwetsbare ouderen (die hem toen het erop aankwam worst waren). Die Van der Molen speelt jongeren uit tegen ouderen. Dat heet nou politiek bedrijven, in die kringen. Zet de links naar de diverse video’s hier bij, want het zien van de respectieve optredens is nog veel leerzamer dan er alleen over lezen en horen.’
- ‘ Ja, die links, dat doen we. Het CDA bedrijft geen gewone politiek, maar christelijke. Dan dat Franse rumoer over de term ensauvagement. Daar zit le bon sauvage bij in en la pensee sauvage en nog een hele ris culturele kennis en kapitaal, dat vooral Frans is. Veel Fransen hebben een vorm van overgeërfd trauma aangaande verwildering vanwege het ensauvagement tijdens de Franse revolutie. Duitsers hebben iets vergelijkbaars als het om inflatie gaat, vanwege de periode rond 1920 – 1933, de hyperinflatie van de Weimar Republiek’, de opmaat naar diepe ellende.’
‘ Als je met Rousseau, Lévi Strauss, Levinas en Cioran (deze namen schieten met nu spontaan te binnen, maar er zijn er uiteraard veel meer) bent opgegroeid, dan heeft zo’n term een gans andere emotionele/gevoelstemperatuur dan ze bij ons heeft, vermoed ik althans. Ik ben best benieuwd naar de respectieve recepties van de film Clockwork door Fransen, Britten, Duitsers en de rest van West-Europa. Ik ga de dvd weer eens bekijken.
- ‘ Heeft Michel Houellebecq eigenlijk ooit iets over Clockwork gezegd of geschreven?’
‘ Dat zou me niet verbazen, maar ik weet het niet. Straks even googelen maar?’
- ‘Zeker, enne naar aanleiding van Kohut moet je toch ook even koekeloeren naar die video van Dirk De Wachter, over “grenzen,” borderline times, de tijd van grenslijnen. Grenslijnen die voor bepaalde groepen mensen niet (meer) gelden, maar voor andere groepen juist extra van kracht zijn. De Wachter houdt een meer filosofisch betoog, terwijl Denys en Verbruggen het pragmatischer en zakelijker houden.’
‘ De Wachter werkt als systeemtherapeut met samenhangen, connecting the dots, en met context. Hij hanteert een mij aansprekende metafoor bij de (impliciet gehouden) vergelijking tussen een menselijke borderliner en staten zonder echte grenzen. Beide(n) zijn niet stabiel, niet geworteld, amorf. Een borderliner is onvoorspelbaar, bij een politicus noem je het onbetrouwbaar, maar eigenlijk zijn ze even ziek.’
- ‘Dat vind ik treffend opgemerkt van jou: even ziek, en dit soort zieke gedrag van politici is minstens zo besmettelijk als het corona-virus. Af en toe wordt aangekaart dat politici regelmatig een psychologische APK zouden moeten ondergaan, zodat je de ergste gevallen er preventief uit kunt halen. Preventief geestelijk fouilleren. Dat idee heeft het nooit gehaald. Is dat niet raar?’
‘ Ja, heel raar. Natuurlijk. Humor zeg. In een echte democratie kunnen ook gekken democratisch aan het roer komen. Ik hoef je de bekende gevallen uit de geschiedenis niet voor te kauwen. Vandaar ook dat de zittende politieke kliek zich met hand en tand verzet tegen het referendum in welke vorm dan ook en eigenlijk is gekant tegen elke vorm van volksmedezeggenschap, dus tegen democratie.’
- ‘ Dat laatste is een wezenskenmerk van het neoliberalisme, hadden we reeds geconstateerd.’
‘Precies. Heel goed van deze jongens (Denys, De Wachter, Verbrugge) dat ze als nog-werkenden-in-een-baan dit doen, deze risico’s nemen, want ik heb nog maar weinig “intellectuelen” over dit thema gezien en gehoord met een afwijkend narratief van het mainstream-verhaal.’
- ‘De titel van De Wachters boek – Borderline times – vind ik erg goed gekozen, omdat je er net als bij een echte borderliner alle kanten mee op kunt. Knap! Rudiger Safranski stelt hetzelfde onderwerp aan de orde: hoeveel globalisatie (grenzenloosheid) verdraagt de mens. De titel van De Wachters boek doet me ook denken aan de titel van Thilo Sarrazins boek: Der Staat an seinen Grenzen. Ook Sarrazin speelt met grenzen.’
‘ En niet voor niets. Een persoon als Grapperhaus, maar vooral Rutte, zoekt de grenzen op van wat hij (Rutte) zich kan veroorloven als politicus en manager van het Parlement en zijn personeel. Als CEO van Nederland. Dus border en Grenze zijn niet zo maar woorden. Jij zegt: maatschappij-ontwrichtend gedrag, maar dat is voor mij, zeker met dit actuele akkevietje rond Grapperhaus-Rutte-corona, vooral grensoverschrijdend gedrag, waarbij er voor hen geen grenzen gelden – vinden zij. Daarentegen leggen zij ons hún grenzen op. Zij begrenzen ons. Dat doen ze in steeds toenemende mate en op diverse manieren, met diverse middelen.’
- ‘Dat kunnen zij alleen in zoverre wij dat toelaten. Velen van ons laten heel veel toe. Het went blijkbaar tamelijk snel en dat vind ik onrustbarend verontrustend.’
♦
‘Grapperhaus alleen maar ongeloofwaardiger geworden’ • Sep 5, 2020
Baudet confronteert Grapperhaus over 1,5 meter afstand: ‘Gelooft u het écht?!’ • Sep 2, 2020