‘ Dat Baudet niettegenstaande de laatste aanslag in Utrecht op 18 maart jongstleden – of zijn het aanslagen, ik raak onderhand de tel kwijt – zijn verkiezingscampagne niet onderbrak, vond ik sterk,’ zegt Mohammad. ‘ Dat stond voor mij als een getuigenis tegen de politieke hypocrisie. Zo bezien, heeft de politieke hypocrisie bij deze verkiezingen een gevoelige nederlaag geleden en dat vind ik goed nieuws. Zo’n foto van de VVD’er Rutte en de CDA’er Grapperhaus met hun bloemen op de plek van een aanslag, daar word je als burger-kiezer spontaan onwel van.’
‘ Hear, hear!’ valt Thomas hem bij, ‘hun “politiek” ligt immers aan de wortel van dit soort aanslagen. De neoliberale politiek genereert al zo’n veertig jaar ressentiment, cumulatief. Daarmee praat ik geen aanslagen, van wie dan ook, goed, maar ik begrijp de vertaling van Moh. helemaal. Pleng geen krokodillentranen om de slachtoffers, want een paar minuten later neem je precies dezelfde soort beslissingen als tevoren. En doe je alsof je neus bloedt, zoals bij het promoten van de strafbeschikkingen bijvoorbeeld. Ik noem het eerste wat me nu te binnen schiet, omdat ik meneer Grapperhaus op de foto zie. De baas van Veiligheid & Justitie.’
‘ Meneer Baudet wordt vaak helemaal verkeerd begrepen, ‘ zegt Feisal met een knipoog. ‘ Kijk eens naar deze foto op de NRC site van gisteren. Baudet staat helemaal niet in de moslim-houding van La illaha illa Allah Muhammad Rasul Allah, al zou men hem dat door de stand van zijn handen misschien kunnen aanwrijven. Baarlijke nonsens! Baudet is iemand van carpe diem ad fundum iam canit philomela. Op deze foto reciteert meneer Baudet uit Salomo’s Hooglied en is hij aangeland bij de borsten die onder de leliën weiden. Hij weegt en masseert. Dát doet meneer Baudet met die handen. Een rasechte politicus weegt, masseert, kneedt, argumenten, redeneringen, meloenen op de Albert Cuyp ….. bijna alles eigenlijk.’
‘Ja hoor, Feisal,’ roept Willemijn handenklappend, ‘ jouw eclectische bijbelvastheid is wederom verbluffend en onnavolgbaar trefzeker. Als het maar vrouwelijk onderdelen betreft, weet Feisal precies waar Abraham de mosterd haalt. In welke Schrift dan ook. Ach, het is ook een vorm van godsdienst zullen we maar zeggen, om er een positieve draai aan te geven. Je loopt wel drie afwasbeurten achter vader, dus maak jij je borsten maar nat.’
‘ Nou, kijk, ik ben geneigd Feisal op dit punt het voordeel van de twijfel te gunnen, ‘ zegt Thomas ernstig, ‘ want aan de borsten uit het Hooglied kun je niet zwaar genoeg tillen, vind ik. Trouwens, als je de hele foto kon zien, dan had je links een mevrouw zien staan, met wat ik bij benadering als een smachtende blik omschrijf. Maar, als politicus is het raadzaam altijd eerst de hand in eigen boezem te steken. Daarná, eventueel na een referendumpje, kun je altijd nog met de hand over iemand anders d’r hart strijken, enne …’
’ Okay, okay,’ onderbreekt Moh. ietwat ongeduldig, ‘ jullie lijken wel een feestje te willen bouwen. Heb je soms op het FvD gestemd?’
‘ Nou neen,’ zegt Willemijn, ‘ ik heb helemaal niet gestemd, want ik zou niet weten op wie. Kort geleden keek ik naar een video met Alexandria Ocasio-Cortez en ik dacht: Wow! Waarom hebben wij niet zulke volksvertegenwoordigers: hoogopgeleid, slim, uit de arbeidersklasse, hard gewerkt tegen een hongerloontje. Zij zat heel naturel te vertellen en en passant kwam haar blauwe jurk ter sprake. Die had een vriendin haar gegeven, omdat ze die zelf niet paste, en hij kwam bij de kringloop vandaan. Heel normaal. Duurzaamheid in de praktijk. Zonder dat je direct dacht: dit is een voorgekookte PR-stunt.
Maar je hebt voor mij gelijk met die hypocrisie, want het kan de politieke nomenklatoera geen barst schelen, zo’n aanslag. Het eerste en enige wat er door die hoofden gaat is: hoe braden we hier maximaal electoraal sjokalaa van. Nou, dat kun je dit keer dus als mislukt beschouwen, voor zover het oudste en langdurigste plucheklevers betreft tenminste. Net goed. Niettemin erg treurig voor de slachtoffers. En waarschijnlijk ook voor de dader, want wie doet er nou zoiets? In Utrecht!’
‘ Konden we maar zeggen dat de politieke hypocrisie was neergeschoten, ‘ vindt Moh. ’ maar die heeft meer levens dan de spreekwoordelijke kat.’
Willemijn: ‘ Helaas, want van Rutte en zijn neoliberale kornuiten zijn we nog niet af. Ondanks de wisful-thinking-cartoon van Bas Schot, die Baudet op een doodkistvleugel tekent. Voor mij betekent de cartoon dat Baudet een requiem, een begrafenis-/dodenmars, un marche funèbre, voor de VVD speelt. Heel goed gezien van Bas! Ik hoop dat er inderdaad muziek in zit, want nog langer neoliberalisme maakt het voor ons allemaal alleen maar beroerder.’
Feisal: ‘ Wat jouw strafbeschikkingen betreft, Thomas, daar zit volgens mij misschien toch een “liberale ideologie” achter, al zeggen deze VVD’ers dat niet expliciet. Misschien weten ze het zelf niet en handelen ze louter op commando van het hoofdkwartier en op aanwijzing van de ideologische VVD-bobo’s. Dan zou het kunnen dat Derk Stokmans een klein beetje naast de juiste boom blaft, om het in vertaald steenkolen Engels te zeggen. Barking up the wrong tree a wee bit.’
‘ Ohóóó? Leg eens uit,’ zegt Willemijn. ‘ Staat dat ook in de bijbel?’
Feisal: ‘ Onlangs haalde ik uit zo’n pak van Sjaalman, Isaiah Berlin’s Four Essays on Liberty. Daarin maakt Berlin een onderscheid tussen negatieve en positieve vrijheid. Ik ga dat nu niet in detail uitleggen, want daarvoor zou ik het essay eerst weer grondig moeten lezen, maar liberalen staan op het standpunt dat het individu bij het nastreven zijn doelen te verwezenlijken het recht heeft daarbij niet door anderen te worden gehinderd: negatieve vrijheid, die (vooraf) geen ingrijpen van de staat veronderstelt.
Het zwakke punt hierbij is – volgens mij – intussen, dat hierbij wordt uitgegaan van de goede trouw. Je moet bewijzen dat iemand die jouw individuele domein schendt, dat met opzet en voorbedachte rade doet. Ik zeg het heel kort door de bocht, maar uiteindelijk leidt deze redenering pró negatieve vrijheid ertoe dat je de rechtspraak desnoods kunt privatiseren en aan concurrerende particuliere agenten kunt overdragen, delegeren, hetgeen met deze strafbeschikkingen in feite gebeurt.’
Moh.: ‘ Hmm, dat herinner ik me vaag. Op internet kun je Berlin’s essay ook vinden. Dan zouden Stokmans c.s. hun kritiek misschien anders moeten framen, want net wat je zegt: goede trouw kunnen we heden ten dage niet zondermeer vooronderstellen. Je hoeft maar te kijken naar wat Donald Trump nu allemaal voor de kiezen krijgt, nu zijn doopceel gelicht wordt. In Nederland zal het qua principe niet anders zijn. Wat mij bij de strafbeschikkingen vooral tegen de borst stuit, is de kwestie van externality costs. Immers, een strafbeschikking leidt tot een strafblad en een strafblad hindert, handicapped, iemand bij zijn bedrijfsvoering. Zij wordt beperkt door haar strafblad, denk maar aan kredietverstrekking, een lening kunnen aangaan. Veroorzaakt de oplegger, straffer, inperking van positieve en/of negatieve vrijheidsgraden? Interessant.’
‘ Zo bezien, komt een strafbeschikking uitdelen neer op dubbel “straffen” zegt Thomas, ‘ want een strafbeschikking aan de broek, zadelt de burger op met een externality cost. Op zijn minst moet die relatie tussen strafbeschikking en strafblad ongedaan worden gemaakt. Wat vreemd dat de juristerij dit zelf niet doorheeft. Och, het zijn geen diepe denkers en het blijft tenslotte een HBO-opleiding. Dat is het altijd geweest – net als bij de artsenij – en het wordt alleen maar erger, omdat de basisschool steeds beroerder wordt.’
‘ Beklemmend, want het lijkt een spiraal naar de bodem,’ merkt Willemijn sip kijkend op, ‘ immers ook het Nederlands wordt gesloopt en afgeschaft. Door wie eigenlijk? Daar is bij mijn weten geen referendum over gehouden, terwijl het toch over iets wezenlijks van ons allemaal gaat. Een “stuk identiteit”. Brrr, wat een term.’
‘ Hoe beter je uit je woorden kunt komen, hoe beter je schijnt te kunnen denken,’ merkt Mohammad op, ‘ je denkraam (ik houd het op Marten Toonder) verbreedt en versoepelt zich al naar gelang je vocabulaire groeit en de variatie van je taalgebruik zich uitbreidt. Vraag maar aan Noam Chomsky. Denk er eens over na: uit je woorden kunnen komen. Wij wonen blijkbaar in taal. De sloop van het Nederlands zullen we duur be-talen.’
♦