‘ Dit is een super-retorische vraag die tevens steeds cynischer klinkt,’ meent Ilham, ‘ maar je kunt nooit weten, als de minkukel-masochisten in de meerderheid zijn, schieten we geen steek op. Dan komen er dus méér incompetente volksvertegenwoordigers op het pluche en onder de beide Haagse kaasstolpen (Eerste en Tweede Kamer). Zo’n instrument als het referendum als Maurice de Hond voorstelt, zou flink kunnen helpen om onze dikbetaalde parlementariërs bij de les te houden en ze te dwingen te doen waarvoor ze zijn ingehuurd: onze belangen effectief en te goeder trouw behartigen en Nederland competent mee-besturen. Laten we de paar witte raven uitzonderen – zo lang die wit kunnen blijven althans.
We hebben heel recent een deerniswekkend inkijkje in dit probleem en zijn gevolgen gekregen met de kinderopvang-toeslag-affaire rond Menno Snel. De Kamer is verantwoordelijk voor de wet- en regelgeving die zij de Belastingdienst oplegt volgens de waan van de dag en als het spaak loopt, blèren ze om moties, parlementaire enquêtes en eisen het aftreden van bewindspersonen. Dit dreigt helaas routine te worden – de profiterende plucheklevers onder de Haagse kaasstolp, kunnen hun incompetentie veel te makkelijk verdoezelen.’
‘ De kwaliteit – daarbij inclusief de integriteit – van politici en volksvertegenwoordigers, is waar het verhaal en voorstel van Maurice de Hond om draait,’ meent Willemijn. ‘De referenda-als-stok-achter-de deur, zoals De Hond voorstelt, selecteren op den duur het kaf van het koren bij de pipo’s die beroepspoliticus (willen) worden. Ik refereer aan het eerste interview van het tweeluik van De Hond in Weltschmerz, in de laatste minuten van het gesprek – waarbij ik de interviewer Van Galen op sommige momenten ernstig de mond wilde snoeren, omdat hij net als De Hond een interessant betoogje wilde houden, tussenbeide kwam met etaleren van zijn (Van Galens) kennis van zaken. Dat leidt ontzettend af. Erg hinderlijk, en dan is Pim van Galen nog een tamelijk milde verschijningsvorm van het soort.’
‘ Gelukkig is Maurice de Hond rolvast en kwam hij bijna altijd terug bij de draad van zijn betoog, na zo’n hinderlijke interruptie,’ vindt Rinne. ‘ De Hond vat de argumenten voor referenda uitstekend samen in de vigerende context hier-en-nu, zoals die ook bij Frank Hendriks e.a. (ISBN: 978 94 6298 705 0, 2017: 102,114,115,123, passim) worden genoemd: “Omdat burgers op ieder moment een initiatief kunnen starten, wordt het politieke systeem gedwongen in contact te blijven met de samenleving.” “ [M]et referendumdreiging op de achtergrond gaan elites elkaar opzoeken in allengs bredere coalities; de majoritaire referendumdemocratie stimuleert de facto consensuszoekend gedrag onder elites.” Volksvertegenwoordigers zullen minder de neiging hebben om als ze eenmaal zijn gekozen, hun eigen godvergeten gang te gaan. Want vier jaar is best lang en de meeste kiezers hebben het geheugen van een amoebe, of van een pantoffeldiertje, als ze héél intelligent zijn.’
Willemijn: ‘Dat laatste ga ik naslaan bij Jelle Reumers weekdieren. Wij zeggen trouwens : nomenklatoera, in plaats van elites of establishment, want dat zijn veel te mooie benamingen voor de benepen op korte-termijn-eigen-en groepsbelang gerichte kongsi’s die momenteel opereren. Het moet uit zijn met de grote speelruimte die “volksvertegenwoordigers” nu hebben, om te knutselen, te klooien en te knoeien, zonder dat ze de stok van de afrekening – de tussenrapporten in de vorm van mogelijke referenda – hebben te duchten. Ze zien wel waar het schip strandt en daarna gaan ze om het hardste roepen en gillen om moties en parlementaire enquêtes en het slachtofferen van bewindspersonen. We zien waar dit toe leidt, en het is demoraliserend heilloos.’
‘Ik hoop dat De Hond gelijk krijgt,’ zegt Ilham, ‘en dat de pluchepipo’s na de volgende verkiezing inderdaad in patstellingen raken, die het door De Hond voorgestane (simpele) systeem noodzakelijk maakt. Zoals ze zich nu onder hun verantwoordelijkheden kunnen uitwurmen, dat is de dood in de pot. Alleen al de tijd de ze nodig hebben om tot coalitieakkoorden te komen, is zinloze verspilling, omdat de omstandigheden voortdurend veranderen. Hebben ze hun coalitieakkoord rond, dan is dat alweer verouderd, omdat de omstandigheden zijn gewijzigd. We hebben behoefte aan volksvertegenwoordigers van hoogwaardig allooi die met deze tijd mee kunnen komen en intelligent anticiperen vanuit empathisch vermogen, te goeder trouw zijn en geen boerenslimme incompetente uitvreters die zich steeds weten te verschuilen achter iemand of iets anders. Neem de stikstof”-crisis” die te voorzien was, en de vergrijzing, ons onderwijs, onze woningnood, de massa-immigratie, onze stijgende zorgkosten met gigawinsten voor zorgverzekeraars, daar komen nu de financiële aftroggelframes vanwege de klimaatgekte bij, allemaal resultaten van incompetent opportunistisch handelen of niet-handelen, vanuit de gedachte: na ons de zondvloed en niemand doet ons wat. Na vier jaar beginnen we gewoon opnieuw. Leve dit systeem, leve de Democratie!’
‘Ja, én de marktwerking,’ zegt Willemijn, ‘ overal blijven politieke pipo’s maar alles op de “de Markt” afschuiven. Ze outsourcen en besteden van alles uit. De Markt heeft het gedaan als het fout loopt, gaat het toevallig een keertje niet fout, dan staan zij vooraan om de credits op te eisen.’
‘ De VVD’er Rutte moet zeker weg, want dat is de kwade genius. Rutte ziet mensen als middel en niet als doel op zichzelf. Dat wordt dan opportunistisch “realpolitisch” genoemd, maar ik vind het psychopathologisch.’
‘ Hoorde je de VVD’er Bas Eenhoorn, bij Nieman?’ vraagt Ilham, ‘ die beweerde dat Klaas Dijkhoff gewoon nóg beter zijn best moet doen. Hij zei niet: we moeten het systeem verbeteren, transparanter maken en versoberen. Neen, Dijkhoff had en heeft gelijk ( daar heeft meneer Eenhoorn de jure vast gelijk in) alleen zijn reactie was vanuit PR-perspectief niet handig. Vond meneer Eenhoorn. Dus meer spin and sleeze please.’
Rinne zegt grinnikend: ‘Net zo min als de reactie van meneer Eenhoorn op de reactie van Dijkhoff mij gerust stelde. Eenhoorn zat er duidelijk om het VVD-imago op te vijzelen. Man oh man, wat deed ‘ie dat belabberd zeg! Overigens ben ook ik van mening dat Rutte weg moet.‘
‘ Ik vond die peiling-uitslagen van Maurice beklemmend,’ zegt Willemijn, ‘net wat De Hond zegt: er zijn geen alternatieven en de meeste mensen houden gaan-stemmen voor de Democratie. Dat de PvdA met Lodewijk Asscher toch weer op 19 zetels komt, dat belooft weinig goeds. We zijn wel heel erg hardleers en bijzonder kort van memorie zeg.’
Ilham: ‘ De Hond legt de vinger op de zere plek: men ziet en heeft geen alternatief. Men gaat blijkbaar vaak toch maar stemmen. Wij gaan dan niet stemmen.’
‘ Forum op 18 zetels, dus vóór Groen Links?’ vraagt Rinne.
‘ Mwah, Baudet heeft het voordeel van een bijna blanco politiek verleden,’ vindt Ilham, ‘maar hij is mij te grillig, te onberekenbaar. Ik heb geen idee wat ‘ie gaat doen. Als Hiddema en Eppink hem een beetje in toom kunnen houden, gaat het misschien nog net, maar ik verwed er niets onder.’
Willemijn: ‘ Toon me uw vrienden en ik zal zeggen wie ge zijt. Als je met een Jort Kelder (een compagnon-boezemvriend van Rutte) naar Ibiza gaat om er te fuiven, dan heb ik zo mijn twijfels. Erg riskant ook, want er wordt gebept en over van alles gebabbeld en Kelder heeft enkel zijn vastgoed-portefeuille voor ogen en die van meneer Eenhoorn, meneer Ben Verwaayen, Neelie Kroes en Annemarie Jorritsma. Neen, dat vind ik linke soep.’
Ilham: ‘Dat verhaal van de nieuwe Forum-penningmeester, Olaf Ephraïm, verstrekte mij weer eens een inkijkje in wat er in “onze” politieke biotoop aan groot geld omgaat. Dat is bepaald niet mis. Wat de pipo’s allemaal boven op hun reguliere wedde van ruim een ton per jaar er nog bij krijgen. Tsjonge. Daar mag je kwaliteit voor verwachten. Nu maar kijken wat meneer Ephraïm er van bakt bij Forum.’
‘En dit is dan nog zonder het EU-gebeuren in Brussel,’ brengt Willemijn in herinnering, ‘daar kun je als volksvertegenwoordiger pas echt slapende rijk worden. Ruim driehonderd euro per dag aan presentiegeld alleen strijken ze op, en niemand controleert of ze voor dat hongerloontje iets presteren. Onze Democratie van de Verlichting-de-Mensenrechten-en-de-Vrije-Markt mag wat kosten hoor.’
‘Denken jullie dat Maurice de Hond eerlijke resultaten presenteert?’
‘Ja hoor,’ zeggen ze in koor, ’die manipuleert niet. Hij kan er naast zitten, maar dan niet omdat hij manipuleert.’
‘Daar zijn zijn betogen te logisch, te aannemelijk en consistent voor,’ zegt Ilham, ‘tenminste voor mij. Neen, die man interpreteert en presenteert gewoon naar beste weten zijn resultaten. En daar is hij goed in. Vind ik.’
Rinne: ‘Dat vinden wij hier bijna allemaal, omdat – laten we het ronduit zeggen – wij de frames en het narratief van Maurice de Hond aannemelijk en geloofwaardig achten.’
Willemijn: ‘Als Maurice de Hond er een keer naast naast zit met zijn peilingen, soit, dat kan de beste gebeuren.’
Rinne: ‘Ik zet ook de links naar het betoog van Jan Böhmermann – de parabel van het publieke park dat geneoliberaliseerd wordt (“Sociaaldemocraten/SPD: Trek aan de noodrem en sla een nieuwe bladzijde op, of verrek!”) en Oliver Welke met zijn Heute Show van 6 december 2019, ook over de SPD, maar tevens de rest van de Duitse politieke kommer en kwel. Geestig gebracht trouwens.’
♦
A.F.Th van der Heijden: Hou op, politici, met jullie schokkende geschok – Volkskrant 6 november 2004
Hebben de Nederlandse bestuurders die reageren op de moord op Theo van Gogh nog iets anders in de aanbieding dan ‘geschokt’ te zijn, vraagt A.F.Th van der Heijden zich af: een beetje verbeelding graag….
James Kennedy: Amerikaanse toestanden in de Tweede Kamer / Column in Trouw, 7 december 2019
Tom-Jan Meeus: Als de media Baudet zijn gang laten gaan – NRC 10 december 2019
What democracy means? John Dunn • Apr 3, 2016
♦