Willemijn: ‘Dat bericht over vingerafdrukken van Rembrandt op een zogenaamd Rembrandt-schilderij van iemand die Jezus zou heten, zou dat PR zijn? Bijvoorbeeld van de zijde van begrafenisondernemers die vingerafdrukken van kadavers die aan hen zijn toevertrouwd, nemen, voor de merchandise?’
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data38617068-d0a56a.jpg){kind=link}
Satish: ‘Zou, zou, zou …… het is en blijft gewoon een mysterie. Punt uit. Dat is nog het spannendste. En dat bedrag dat iemand straks voor die prent wil neertellen, dat zal grotendeels afkomstig zijn van de geldwisselaars die door de echte Jezus uit de voorhof van de tempel werden geranseld.’
‘Zo te horen, heb jij je kerstverhaal al rond,’ zegt Mohammad fijntjes. ‘Het is ook te dol voor woorden, die profanisering en commercialisering van alles omwille van de centen. Wedden dat een van leden van de Saudi-familie het paneeltje koopt? Of laat kopen door een proxy. Als geldbelegging.’
Satish: ‘Als ik naar de afbeelding kijk, kan het net zo goed zijn dat de figuur die staat afgebeeld, zijn handjes dichtknijpt, of duimen draait, of iets dergelijks. Hij hoeft toch niet per se te bidden? Wie zegt dat Rembrandt Jezus schilderde? En al zou hij, wat dat nog?’
Willemijn leest grinnikend voor: ‘ > > Omdat van Rembrandt geen andere vingerafdrukken bekend zijn, kan niet met zekerheid worden vastgesteld of de gevonden afdrukken wel van de kunstenaar zijn. Van de Laar: „Deze afdrukken kunnen als referentie dienen als in de toekomst andere afdrukken worden ontdekt.” < < Straks komt er een hele handel op gang rond vingerafdrukken van schilders. Daar kun je op wachten. Of er wordt een schilderij ontdekt met de afdruk van het weggesneden oor van Vincent van Gogh, en meer van zulke bizarheden.’
‘Allemaal bulls,’ zegt Satish, ‘degenen die over dit schilderij met deze vondst van vingerafdrukken zo deftig schrijven, doen alsof ze allemaal het schilderij kunnen bekijken en dan ook nog snappen wat ze zien. Lariekoek en opgeklopt snobisme! Kun jij dat schilderij straks gaan bekijken? Heb je daar de centen voor? Wil je het ook? Wat valt er aan te zien? Wordt de wereld er beter van, als “bewezen” wordt dat Rembrandt de ware Jezus schilderde? Kom nou toch!
Idem dito met die roofkunst. Maak kopieën van die stukken, net zoals ze in Florence deden met de beelden van Michelangelo, om ze – godbetert! – te behoeden voor de luchtvervuiling, en stuur de hele meuk retour naar de respectieve negorijen. Hiero. Aanpakken! Veel succes en geluk ermee!’
Moh.: ‘En als ze door termieten worden opgevreten, of door een troep vandalen vernietigd, zoals die boeddha’s van Bamyan?’
Satish: ‘Het zij zo. Jammer dan. Laten we liever die hongerende kinderen in Jemen te eten geven en de aanstichters van al die ellende aan het hout nagelen!’
‘Dat laatste zal wel niet gebeuren,’ zegt Willemijn schouderophalend, ‘want die gangsters zitten in de hoogste regionen van Amerika, Duitsland, Rusland, Engeland, Frankrijk en nog wat wapen-fabricerende en -verkopende landen. En vergeet de Saudi koninklijke kliek niet. Die kopen wapens per mud en gaan daar dan ongehinderd mee te keer. Neen, jammer voor de collateral damage schlemielen.
Overigens hoorde ik op het station een mevrouw voorstellen om die landen waar die Kunst vandaan komt, bewaarloon te laten betalen. Wij bewaren hun historische objecten voor ze, en leggen die dingen in de watten, maar er zijn grenzen, vond zij. We moeten Zwarte Piet al inleveren en nu dit weer. Al te goed is buurmans gek. Neen, laat ze maar betalen en anders leveren we de hele zooi bij hen op de drempel af. Dan moeten ze maar zien wat ze ermee doen.’
‘Drastisch, maar misschien niet eens zo’n gek idee,’ vindt Satish, ‘bedenk wel, dat er aan deze kant net zo goed profiteurs zitten, die onder het mom van gutmacherei allerlei leuke tripjes en reisjes maken op kosten van de belastingbetaler en tenkoste van onze ozonlaag. De banken rekenen ons straks ook bewaargeld voor onze deposito’s, dus waarom zouden wij die regimes niet laten betalen? Uiteindelijk betalen we ook dat toch weer zelf, maar de symbolische betekenis is zo gek nog niet.’
Mohammad: ‘Wat jij, Satish, zegt over het kopiëren, afgieten, dupliceren, van die “geroofde Kunst” is niet eens zo gek. Want tegenwoordig maakt men kopieën die mooier ogen dan het origineel. Dus dupliceer de hele hap, zet er desnoods originele materialen bij – hout, speksteen, marmer, klei, whatever – en exposeer ze met vermelding van de plekken waar men het origineel kan bekijken. Verlaag tegelijk de toegangsprijzen voor de musea hier, dat kan, want kunststof voorwerpen kost minder in de conservatie dan echt materiaal – denk alleen maar aan de klimaatkamers met vochtigheidsregulatie enzovoorts – en we hebben een win-win situatie.’
‘Lees Walter Benjamin eens. Je kunt volgens mij de roofkunst alleen maar “mooier” maken. Zelfs als je er kitsch van bakt. Zet zo’n Jef Koons er maar eens aan. Wow! Ushering in the Dogon. Of Damian Hirst, een marketing boost en PR-event voor de Amsterdamse diamantairs! Echte nep-Jivaro-koppen. Gekrompen vanwege het mini-wonen. Be-krompenheid, letterlijk dus. Maak er een commerciel-proleet-concept van. Zo lang je maar poen vangt! Who cares. Anything goes. Maar hou op met schijnheilig gezemel.
Ik denk, helaas, ik zeg dit niet met leedvermaak, maar ik vermoed dat de geretourneerde originelen binnen de kortste keren zijn verpieterd en dat de “men” dan hierheen komt met het verzoek om kopieën van de kopieën,’ zegt Satish. ‘Die kopieën kun je zelfs meteen meesturen als je de originelen terugstuurt, als “schadevergoeding” bijvoorbeeld, en kijk dan wat er gebeurt. Ik kan zo enkele scenario’s bedenken, maar die houd ik wijselijk voor mezelf.
Zeg, heeft Rusland trouwens geen roofkunst? Uit de oorlog bijvoorbeeld. Uit de nazi-privéverzamelingen van roofkunst. Dus roofkunst in-het-kwadraat-in-commissie?’
“Als ik aan de Hermitage denk, loopt het water me weer in de mond,’ zucht Willemijn, ‘maar tja, we moeten zo nodig vijand zijn met de Russen, want dat zijn barbaren van de steppen en de toendra. Een kris-kras-kaart voor een tocht langs Russische musea, dat is geld dat vele malen beter is besteed dan nu aan wapens wordt weggesmeten.’
‘En aan exhorbitante “marktconforme” gages van politiek-benoemde-managers van geprivatiseerde monopolisten van het OV,’ zegt Satish.
‘Zeg nou eerlijk,’ merkt Moh. op, ‘wie is er ooit naar zo’n origineel stuk roofkunst gaan kijken, in een peperduur museum. In Engeland misschien, ja, die Griekse marbles, maar verder? Dus veel koude drukte om iets wat de meesten van ons nooit hebben gezien en waarschijnlijk ook nooit te zien zullen krijgen – in alle betekenissen van het woord, want ook als ze verpieterd zijn, zien we ze nooit en twee keer nooit is extra-nooit.’
‘Amen,’ zegt Willemijn, terwijl ze een verkeerd kruis slaat.