* PARKEER PM *
Ze vonden de paperback van Elmore Leonard en zijn de film opnieuw aan het bekijken. Of wij nog kijktips hadden?
- Ja hoor, een kleine tip om mee te beginnen, maar wel over iets wat je over hoofd pleegt te zien. Misschien niet als je het boek leest, maar wel als je naar film kijkt. Leonard gebruikt lagen in zijn verhaal, en wat mij weer opviel waren namen. Zo heet Russell (Paul Newman) Tres Hombres, waarbij je kunt denken aan de drie-eenheid. Het verhaal draait om de niet-naam van John Russell: HOMBRE, een Elckerlyc. Met die ‘naam’ begroet’ Mendez John Russell (video >> 5:25), Hey, Hombre: “Bij welke naam zal ik je vandaag noemen?” Let op: Russell arriveert met twee Apachen bij Mendez, tres hombres. In het boek van Lane wordt Russell ook als Ish‑kay‑nay (klein meisje, meisje-kind of kind-meisje) aangeduid, en er komt een Niyol (‘de wind’) in voor. Welke identiteit of identiteiten kunnen we Russell toeschrijven? Uitzoeken voor de liefhebber, hoe dat zit met deze namen.
Leuk zijn de namen Cicero Grimes (gespeeld door Richard Boone) en dr Favor. Denk bij Cicero aan de Romein Marcus Tullius Cicero en haal je Richard Boone in die rol voor ogen, vandaar Grimes want grime betekent vuil en morele corruptie.
Dr. Favor, de agent voor Indiaanse zaken, bewijst niemand ooit een gunst behalve zichzelf. Laat ze daar maar eerst mee beginnen. John Russell wordt op instigatie van de Favors uit de postkoets verbannen en moet op het dak gaan zitten; intussen heeft Favor enkele duizenden dollar verduisterd, ten nadele van de Apachen voor wie hij wordt geacht te zorgen. Favor heeft wel de mond vol van moraal en blanke superiorteit.
Wacht even, over het getal drie: Russell krijgt volgens mij drie identiteiten van Leonard: een blanke die John Russell heet, een Apache die Ish‑kay‑nay genoemd wordt en een Mexicaanse: tres hombres.
Via ‘drie mannen’ kom ik op nog een interessante drie-heid, de drie vrouwen: Jessie Brown (Diana Cilento), Audra Favor (Barbara Rush) en Doris Blake (Margaret Blye). Zou je deze vrouwen in de film op een schaal van mate van geëmancipeerdheid kunnen rangschikken?
Oké? Russell is de buiten-staander, de outsider, dus is het logisch dan hij in de postkoets niets heeft te zoeken. Behalve als de nood aan de man komt en hij de enige is die de rest kan beschermen, de weg naar de bewoonde wereld weet en weet hoe met paarden om te gaan. Maar nu kan hij letterlijk ‘het dak op.’
- Precies, je zegt het, daarom is dit boek-met-film een klassieker. Als je het boek en de film naast elkaar legt, zie je de verschuiving die plaatsvindt in de film. In het boek denkt Russell als een Apache en in de film handelt hij als een Amerikaanse revolverheld, gunslinger. Het verhaal is en blijft voor mij zo gelaagd als een ui. Haal je de bar-scene bij Mendez voor de geest. Russell komt met twee Apaches bij Mendez, die hem vertelt dat hij een logement (hotel is een te groot waard) heeft geërfd en ze drinken er een borrel bij. Russell en Mendez zitten aan een tafel en de beide Apaches staan iets verderop aan de bar en drinken mescal.
Dan komen er twee jonge blanke saddle-tramps binnen en die beginnen de Indianen te sarren. Russell komt tussenbeide en jaagt ze de bar uit. Daarbij slaat hij een van hen, Lamarr Dean, met de kolf van zijn geweer in zijn gezicht. Waar gaat het om? Om ‘tussen-mensen’ in frontier country (Arizona): twee Apache-indianen, twee blanke cowboys, een Mexicaan (Mendez) en een door de Apachen grootgebrachte blanke (John Russell): zes misfits, mensen die nergens meer helemaal in of tussen passen.
‘Misfits,’ dat is het juiste wooord, ze horen nergens meer thuis of bij. Je kent de film The Misfits van Huston; de onaangepasten? Wat kun je ook als sub-frame gebruiken? De paarden, mustangs. John Russell verkoopt-ruilt zijn logement tegen een handvol paarden en stapt in de postkoets, die wordt getrokken door (a tossel?)paarden. De vier misfits van Huston vangen mustangs om ze te verkopen voor hondenvoer, John Russell vangt mustangs om ze te verkopen als rijpaard of als postkoets-paarden.
Voor de misfits van Huston zijn mustangs al totaal gecommodificeerd en tot ding geworden, voor Russell horen de paarden nog bij het maatschappelijk gebeuren, waar hij – zij het zeer marginaal – deel van uitmaakt.
- Juist. Wat valt mij in de film nog meer op? Suïcidale empathie. De eerste keer in het station waar Cicero Grimes een soldaat zijn plaatsbewijs voor de postkoets afpakt. Jessie vraagt verontwaardigd aan Russell waarom hij de soldaat niet hielp, waarop Russel antwoordt dat het niet zijn strijd was en dat de soldaat hem niet om hulp had gevraagd. Naderhand bewijst hij bij een halte voor de postkoets dat hij geen lafaard is en zijn mannetje staat, als iemand hem te na komt. Hij liquideert een van de sadle-tramps die een waterzak lek schiet. Dat is Lamarr Dean. De liquidatie is een noodzakelijke klus, opdat de cowboy ze niet later alsnog te na kan komen; Russell wast dat varkentje zakelijk en zonder poeha. Zijn neutraliseren van Dean heeft niets te maken met het akkevietje een tijdje terug, in Delgado, in de bar van Mendez.
Vind jij dat Russell aan het slot van de film mw Faver redt uit suïcidale empatie? Dat denk ik namelijk niet. Het echtpaar Favor kan hem geen fluit schelen en hij handelt vanuit een ethos dat hem door Apachen is bijgebracht: praktisch en pragmatisch.
Russell vindt het het belangrijkste dat het geld dat Favor van de Apachen stal, aan hen wordt teruggeven. Dát zijn namelijk zijn familie en vrienden. Dat is zijn enige motivatie om te doen alsof hij Audra Favor gaat halen. Niet omwille van mevrouw Favor, die in de postkoets haar afschuw en minachting voor Apachen (“Ze eten honden! Ik zou nooit hond kunnen eten!”) duidelijk laat blijken. Maar, om van die plek weg te kunnen en Billy het geld naar de Apaches te kunnen laten brengen, moeten eerst Cicero Grimes en kompanen uit de weg worden geruimd. Dáárom gaat Russell gewapend met een list naar hen toe. Om ze te liquideren, zodat de anderen weg kunnen, om het geld bij de Apachen af te leveren. Russell geeft die taak en het geld aan Billy Blake, die we aan het begin van de film zien als hij Russell in opdracht van Mendez komt halen; Billy noemt bij die gelegenheid de drie namen waaronder Russell bekend is. Het ligt alleszins in de rede dat Russell het geld aan Billy toevertrouwt. Waarom zou Russell in hemelsnaam mevrouw Favor moeten willen redden? Dat wil haar echtgenoot de dominee Alex Favor niet eens. Dat Russell zijn hachje waagt opdat de Apaches het geld terug krijgen, gebeurt niét vanuit een suïcidale empathie, dat is géén risicoloze hypocriete schijnophouderij. Russell weet bijna zeker dat hij zal worden gedood en hij neemt dat risico bewust, om de Apaches voor de hongerdood te bewaren. Russell handelt vanuit een authentieke loyaliteit aan ‘zijn’ Apaches. Dominee Favor scherpt het contrast aan met een stupide sneer naar Russell dat Russell van de blanken kan leren: “White people stick together.” Russell riposteert droogjes dat dat ze geraden is: “They’d better.”
- Tja, een echte niet-vrijblijvende-loyaliteit, tegenover een nep- en geheel vrijblijvende. Wat wordt de mensheid er wijzer van dat personages als dominee Favor overleven? Als Billy aan Jessie vraagt of zij wil dat hij nog iets aan de door Russell doodgeschoten uitvreter Frank Braden (Cameron Mitchell) doet, antwoordt zij dat aan Frank nooit iets te doen viel.
Opmerkelijk vind ik dat door het lezen en bekijken van boeken en films als deze, de jongelui aan het nadenken slaan over suïcidale empathie: “Mijn naaste familie, goede vrienden en goede buren, die wil ik zondermeer helpen, maar niet blindelings een iemand uit een Verwegghistan die ik helemaal niet ken en die om Nederland binnen te komen een smartelijk verhaal oplepelt dat hem/haar door de asiel-ngo’s is ingepompt en die zijn papieren heeft wegegooid …. Enkel omdat politici en ngo’s ons aanpraten dat het zo hóórt?”
En dominees hè. Vergeet de dominees niet; die bouwen onze kerken desnoods om tot azc’s. Kijk naar dominee Favor in de film.
Die omslag in houding tegenover ‘asielmigranten’ is bemoedigend, vind je niet? Het is wel een logge tanker hoor, zo langzaam als dat gaat. Het is er namelijk jarenlang ingeramd. De Duitsers hebben daar ook schoon genoeg van. Friedrich Merz verliest zijn meerderheid in de Bundestag en het CDU loopt leeg; Walter Steinmeier kan het allemaal ook maar moeilijk verkroppen. Zucht, de Duitsers hebben dan ook kanjers van Parlementsleden, die super-competent en extreem kundig zijn, daar hoef je in Nederland niet om te komen.
- O, ongetwijfeld, maar die zullen toch eerst de puinhopen moeten ruimen van tovenaarsleerlingen als een Robert Habek, Analena Baerbock, Karl Lauterbach, Nancy Faeser, Jens Spahn en ga zo maar door. En hoort er hier niemand over .
Goed. Terug naar de Amerikaanse Western. Heb je erover nagedacht of Russell een in-between is of een go-between? Wat vind jij? Is Russell een bridge (brug), of een broker (makelaar), of iets anders? Tussen de Indianen en de blanken dus.
Die vraag lijkt me een goede om aan de jongelui voor te leggen. Overigens trokken enkelen van degenen die het boek hadden gelezen en de film gezien de vergelijking van Frank Braden als sheriff met de werkelijke situatie nu. Net zoals Braden het foute pad opging, zo ging volgens hun redenatie Amerika dat lang als sheriff van de wereld optrad, nu het foute pad op: “Amerika is net als Frank Braden, a sheriff gone rogue.”
- Als beeld vind ik de corrumpering van iemand, een instituut, die als sheriff geacht wordt de wet en orde te handhaven, tot struikrover, best een treffende vergelijking, die bijzonder actueel mag heten.
……………………. ………………………. …………………………
*
2025.12.25 do.
Wat vind je van deze: ‘Wat is de rol en functie van drie centrale vrouwelijke karakters in de film Hombre: Jessie Brown, Audra Favor en Doris Blake? ‘ Ze gaan verder met The Sign of Three van Eco & Sebeok (Dupin, Holmes, Peirce) ……. Heb jij het daarover met ze gehad?
- Dat zal best, maar niet onlangs. Hoezo? Dwalen ze te ver af, denk jij? Het zijn toch gevorderde studenten aan een heuse uni en deze werkgroep is totaal extra-curriculair. So what seems to be the problem?
Nou, de vraag is of ik ze kan bijbenen. Die theorieën van Pierce en Eco enzovoorts da’s voor mij alweer een tijdje terug hoor. Wel erg leuk en spannend dat ze aan het pluizen zijn. Wat zeg jij?
- Gratifying! Een universiteit placht toch ooit op te leiden tot ‘intellectueel-met-bagage’, kijk naar een Peter Thiel, die heeft filosofie of iets dat daar tegenaan leunt gestudeerd en geen bestuurs- of bedrijfs-hocus-pocus of management-vodoo. Thiel verslond boeken van Tolkien en heeft Lord of the Rings (‘Palantir‘), misschien honderd keer gelezen en herkauwd. Dus?
Kader het anders in met de kern-begrippen (uit m’n hoofd, dus trek het na!): index, icon en symbool. Jessie als index (Pierce), Audra als symbool (Sherlock Holmes) en Doris als icon (inspecteur Dupin). Jessie heeft een helder en goedwerkend moreel kompas, is soms té spontaan, Audra is belast met klasse-denken en de daarbij horende vooroordelen en Doris fungeert in haar naïve onschuld als tabula rasa, als spiegel voor de anderen.
Verrassend! Drie vrouwen, drie namen voor John Russell ….. the sign of three. De jongelui zeggen dat ze nauwelijks nog kranten lezen of het nieuws bekijken. Of hooguit héél selectief, want dit vinden ze veel bevredigender en leuker bovendien.
- Niet alleen leuker, maar ook hoogst actueel, want vanuit mijn ooghoeken zie ik dat sommigen een verband (proberen te) leggen met de Amerikaanse frontier-mentality, the frontier-colonists, en hetgeen er in de Ukraine – Rusland – WestEuropa aan de hand is. Ukraine (= grensland) is noch Russisch, noch Westeuropees. Kun je de Amerikaanse frontier-people en de Ukrainians met de tongue in cheek, borderliners noemen? ‘Do they risk losing their bearings, have they already lost it? Which identity do they aspire to? EU, NAVO ….?’
Kijk, hier gaan we al (vet toegevoegd): ‘“Nomen est omen,” or “The name is a sign,” goes the Roman proverb. What exactly is meant by “sign”: destiny, identity, or occupation? And what if a person or thing is known under many names? This is exactly what Ukrainian history presents. Every historian dealing with Ukraine encounters a terminological hodgepodge. Ukraine’s position at the crossroads of various cultural, civilizational, and political influences has led to a multiplicity of nomenclature used to describe its territory and people.’ Vladimir Kravchenko, isbn 9780228011996 (cloth) | isbn 9780228013068 (epdf).
……………… …………… ……………….
……………… …………… ……………….