Ontbijtje in het gras

 

‘Neeehééé hè! Het zal toch niet waar zijn hè? Dit is een te vroeggeboren 1-aprilgrap!’

–  ‘Wat? Wat bedoel je?’

‘Nou, dat op alle schilderijen van Hollandse meesters – tenminste de Hollandse meesters – de zwarte mensen witgelakt gaan worden? Weggelakt, misschien? Helemaal zwart en onzichtbaar gemaakt.’

–  ‘ Tja, nou, ze zouden natuurlijk ook de blanke personages zwart kunnen verven. Is dat geen idee? Maar dan zie je op veel schilderijen weinig tot niets meer, want dan is bijna alles zwart.’

‘ Kunnen ze op de zwarte mensen niet met kleine lettertjes iets zetten waardoor het schilderij gevrijwaard blijft voor de hondsdolle meute? Bijvoorbeeld: “statushouder,” of “ vrije neger” of iets dergelijks? Met spul dat je er later – als de hondsdolheid over is – weg kunt poetsen? Ik bedoel, wij zijn toch geen taliban die beelden opblazen en vernietigen? Deze hondsdolheid zal toch niet eeuwig duren? Waarom krijg je nu de slappe lach? Me dunkt, dit vind ik serieus bedreigend hoor! Straks gaan ze nog in de doeken van Rembrandt snijden om er figuren uit te verwijderen. Nou, vanwaar jouw plezier?‘

–  ‘ Ik moest aan de Olympia van Manet denken. Daar hebben we destijds regelmatig reuze lol over gehad. In de keurige kunstwereld was er op en af altijd wel iets over te doen. De helemaal aangeklede negerin op het schilderij kijkt met een blik waarin ik spottende verbazing lees, naar haar blote blanke werkgeefster, die ze net een boeket van een aanbidder toont – de Olympia zou een bekende courtisane zijn geweest. Ik zie  de zwarte gedienstige denken: Jij bent niet goed wijs! Jij kunt je de mooiste kleren veroorloven en je gaat er poedelnaakt bij liggen! Nou, ik zou het wel weten hoor.
Toen was bloot aanstootgevend en nu is zwart kwetsend. Om te gillen toch?! Er schijnt zelfs serieus overwogen te zijn de blote vrouw een bikini aan te trekken. Om het te besterven. Zo gééééstig, omdat het bloedserieus was gemeend! Neen, dit is een grapje.’

‘ Tja toen was bloot taboe – niet dat Olympia courtisane was was erg, maar dat ze er blóót bij ligt, dat was aanstootgevend en tegen de goede zeden. En nu is zwart – of wit? – dat. De tijden veranderen en daarmee de canon. Het zal allemaal wel. Je erover opwinden is de Moriaan gewassen (dit is gewoon Nederlands idioom hè! de Moriaan wassen).
Mijn ouders hebben ooit een ontbijt op het gras a la Manet gehouden, in het Amstelpark geloof ik. Toen ze werden benaderd door politieagenten, vanwege verstoring van de openbare orde en zondigen tegen de zedelijkheid, hebben ze de dienders uitvoerig uitgelegd dat ze een kunstwerk aan het “performen” waren. Ze hadden foto’s van het schilderij bij zich en de blote vrouwen deden het woord, waarbij ze steeds dichter op de agenten gingen staan.’

–  ‘ Zijn ze opgebracht?’

‘ Neen hoor, de hermandad richtte un petit cordon sanitaire van twee agenten in en de agenten hebben er hun bammetjes opgepeuzeld en er een picknick van gemaakt. Het was een mooie lentedag. Er waren ook geen drommen nieuwsgierigen of zo. Na enkele uren is ieder zijns en haars weegs gegaan. Alles gewoon gemoedelijk en heel vreedzaam. Niemand provoceerde niemand. Wat wil je? Er zaten enkel een paar mooie naakte blanke jonge vrouwen te picknicken in een park, met aangeklede mannen er bij. Ze lazen elkaar gedichten voor en dat mag. In het Frans kun je Villon in ongekuiste versie declameren, geen hond die het verstaat. Les gendarmes qui sont par nature si ballots, zeker niet.’

–  ‘ Poeh, dat is lang geleden zeker. Toen Nederland nog relaxed was en je zelfs op een druk terras of in de volle tram, en passant een pikante mop kon debiteren. Dat waren nog eens tijden. Toen waren we nog vrij.’

‘ Vrij. Vroeger. Wij. Ja. Nu zijn we gekoloniseerd. Voelen we ook eens hoe dat is. Boontje komt om haar loontje. Maar kijk hier eens. Nog meer bronnen van mogelijke ellende. Hier, deze foto, daar staat een blanke vrouw op de voorgrond met allemaal negerinnen om haar heen. Foei toch! Dit kun je toch fotoshoppen zekers? En hier. Een negermevrouw, ongeschminkt op een tafel. Het lijkt de slavenmarkt wel. Dit kan echt niet hoor!’

–  ‘ Wat vind je van deze foto dan? Een blanke vorstin temidden van bruine slaafjes. Zijn hiervoor al excuses aangeboden? Is hier al smartengeld voor betaald? Ik durf te wedden dat ze een verdienmodel rond die schilderijen met negers erop gaan optuigen, want aan alles valt vandaag de dag geld te verdienen. Je kunt het zo gek niet verzinnen.’

‘ Of we daar blij van worden, is echter de vraag. Of niet soms?’

 

 

 

 

 

 

 

 

Tags: bigotterie, blank en zwart, Edouard Manet schilder, Kunst en kabaal, negerinnen en negers, racisme, witmensen en bleekscheten